Ο καρκίνος των όρχεων δεν είναι πλέον συνηθισμένος. Οταν χτυπάει όμως προτιμάει τους νεότερους. Στα τέλη του 2000, η ζωή χαμογελούσε στον Δημήτρη Κ. Μετά από χρόνια εκπαίδευσης και σκληρής δουλειάς, ο 35χρονος Δημήτρης έγινε συνέταιρος σε ένα μεγάλο δικηγορικό γραφείο της Αθήνας, γεγονός το οποίο γιόρτασε, όπως έπρεπε, με τη γυναίκα του Αμαλία και τον ενός έτους γιο τους.
Λίγο πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων (τις οποίες σκόπευαν να περάσουν αρχικά με τις οικογένειές τους και μετά οι δυο τους στο Πήλιο όπου είχαν γνωριστεί – τα παιδιά θα τα άφηναν στη γιαγιά) ο Δημήτρης ανακάλυψε κάτι που έμελλε να αλλάξει τα σχέδιά τους: «Κάνοντας ντους ανακάλυψα μία μπαλίτσα στο μέγεθος ενός μπιζελιού στο δεξί όρχι», περιγράφει ο Δημήτρης. Αφού έδειξε το «εύρημα» στην Αμαλία, η οποία συμφώνησε ότι επρόκειτο για κάτι καινούργιο, ο Δημήτρης πείστηκε ότι έπρεπε να δει έναν ουρολόγο την επόμενη μέρα.
Οι εξετάσεις αίματος του Δημήτρη έδειξαν θετικές για β-χοριακή γοναδοτροφίνη, ορμόνη που υπάρχει σε εγκυμονούσες γυναίκες και σε άτομα με ορισμένους τύπους καρκίνου, μεταξύ των οποίων και ο καρκίνος των όρχεων. Μετά από ένα ηχόγραμμα στην περιοχή των όρχεων, η διάγνωση ήρθε ως καταδίκη: το «μπιζέλι» ήταν όντως καρκίνος…
Ενα ύπουλο χτύπημα
Παρότι ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί μία από τις σπανιότερες μορφές καρκίνου (1% των καρκίνων των ανδρών), είναι ο συχνότερος των νεαρών ηλικιών (15-35 ετών). Η αιτιολογία του καρκίνου αυτού δεν είναι γνωστή, αλλά οι επιστήμονες έχουν πετύχει να εντοπίσουν ορισμένους παράγοντες κινδύνου. Η κρυψορχία, κατάσταση στην οποία οι όρχεις ενός παιδιού βρίσκονται στο εσωτερικό του σώματός του, φαίνεται ότι διπλασιάζει τον κίνδυνο να πάθει αργότερα καρκίνο των όρχεων (η κρυψορχία αντιμετωπίζεται βέβαια). Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ανώμαλη ανάπτυξη των όρχεων, κατά την παιδική ηλικία, καθώς και το σύνδρομο Kleinfelter (ασθένεια κατά την οποία οι άνδρες φέρουν δύο Χ κι ένα Υ χρωμόσωμα, αντί του κανονικού ένα Χ κι ένα Υ) αποτελούν αιτίες για την εμφάνιση του καρκίνου των όρχεων.
Μέχρι σήμερα, πάντως, οι στατιστικές δείχνουν ότι ο καρκίνος των όρχεων μπορεί να «χτυπήσει» οποιονδήποτε άνδρα – ανεξάρτητα από τους παράγοντες κινδύνου που διαθέτει. Το θετικό είναι ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων 25 ετών έχει υπάρξει κατακόρυφη άνοδος στα ποσοστά επιβίωσης των ανδρών με καρκίνο των όρχεων. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των ΗΠΑ, στη δεκαετία του ’70 δεν επιζούσε παρά το 10-20% των ασθενών, ενώ σήμερα επιβιώνει το 95%! Με άλλα λόγια, ο καρκίνος των όρχεων δεν ισοδυναμεί πια με θανατική καταδίκη.
Αμεση Επέμβαση
Ωστόσο, προτού ένας ασθενής αρχίσει να ελπίζει για θεραπεία, ο γιατρός του θα πρέπει να εντοπίσει τον τύπο του καρκίνου. Και, δυστυχώς, υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να γίνει αυτό: να αφαιρεθεί ο όρχις. Η χειρουργική εκτομή του όρχεως γίνεται μέσω μίας μικρής σχετικά τομής, από την οποία αφαιρείται όχι μόνο ο αδένας αλλά και ο σπερματικός τόνος, η δίοδος που θα χρησιμοποιούσαν τα καρκινικά κύτταρα για να μεταναστεύσουν. (Μπορεί κανείς να φανταστεί τον όρχι με το σπερματικό τόνο σαν ένα κρεμμύδι με το κοτσάνι του…) Το θετικό της παραπάνω διαδικασίας είναι ότι αποφεύγεται η μόλυνση του διπλανού όρχεως, ο οποίος αρκεί για να μπορεί ένας άνδρας να τεκνοποιήσει αλλά και να διατηρήσει τη διάθεσή του για σεξ.
Ο Δημήτρης Κ. υποβλήθηκε σε αυτή την εξέταση τρεις εβδομάδες μετά τη διάγνωσή του και αφού άλλαξε γιατρό. Δεν υπήρχε τίποτε κακό με τον ουρολόγο του, όμως χρειαζόταν ένας χειρουργός με πείρα στην παραπάνω επέμβαση.
Η ορχεοεκτομή ήταν επιτυχής και ο Δημήτρης επέστρεψε σπίτι του έχοντας να συνηθίσει την έλλειψη, η οποία δεν τον πείραξε. «Οταν είμαι ντυμένος, δεν φαίνεται τίποτε. Καμιά φορά, μετά το μπάνιο, είναι εμφανές, όμως δεν με πειράζει. Μου αρέσει η αίσθηση ελεύθερου χώρου, που έχει ο άλλος όρχις», λέει χαρακτηριστικά.
Το επόμενο βήμα του γιατρού του Δημήτρη ήταν να καθορίσει τον τύπο του καρκίνου και το στάδιο. Ο καρκίνος των όρχεων μπορεί να εμπίπτει σε δύο κατηγορίες: να είναι σεμινοματικού ή μη σεμινοματικού τύπου. Ο πρώτος είναι λιγότερο επιθετικός και με μικρότερη τάση μετάστασης, ενώ ο δεύτερος είναι επιθετικότερος κι εντοπίζεται σύντομα στους βουβωνικούς λεμφαδένες και σε άλλους ιστούς του οργανισμού. Το 35-40% των περιπτώσεων καρκίνου των όρχεων εμπίπτουν στην πρώτη κατηγορία, ενώ το υπόλοιπο 60-65% στη δεύτερη.
Προκειμένου να αποφασίσουν για την καλύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση, μετά την επέμβαση, οι γιατροί πραγματοποιούν μια σειρά εξετάσεων. Για παράδειγμα, τα επίπεδα χοριακής γοναδοτροφίνης πέφτουν αν με την απομάκρυνση του όρχεως έχουν απομακρυνθεί όλα τα καρκινικά κύτταρα. Στην απόφασή τους οι γιατροί βοηθούνται και από άλλες εξετάσεις – όπως η αξονική τομογραφία. Οταν λάβουν υπόψη όλα τα αποτελέσματα των εξετάσεων, συμπεριλαμβανομένων και των ιστολογικών, οι γιατροί κατηγοριοποιούν τον καρκίνο κάθε ασθενούς.
Στο πρώτο στάδιο βρίσκεται ο καρκίνος που περιορίζεται στον όρχι. Στο δεύτερο, αυτός που έχει κάνει μετάσταση στους βουβωνικούς λεμφαδένες και στο τρίτο, αυτός που έχει φτάσει σε άλλα σημεία του οργανισμού – όπως οι πνεύμονες ή το ήπαρ.
Στην περίπτωση του Δημήτρη τα πράγματα ήταν σχετικώς απλά: ο καρκίνος του ήταν μεικτός (σεμινοματικού και μη σεμινοματικού τύπου), αλλά βρισκόταν στο πρώτο στάδιο. «Η ζωή επανήλθε στα προηγούμενα επίπεδα και ήταν σαν να ξυπνούσα από ένα κακό όνειρο», λέει ο Δημήτρης, που θα έπρεπε τώρα να υποβάλλεται σε εξετάσεις για να παρακολουθείται η υγεία του.
Ωστόσο, μία εβδομάδα αργότερα το κακό όνειρο έδειχνε να συνεχίζεται. Με ένα τηλεφώνημα ο Δημήτρης ενημερώθηκε πως η προσεκτικότερη ανάλυση των δεδομένων έδειχνε ότι ο καρκίνος ίσως να είχε φτάσει στους βουβωνικούς λεμφαδένες.
Χημικός πόλεμος
Για τους άνδρες εκείνους, των οποίων ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει χημειοθεραπεία. Κι ενώ υπάρχουν διάφορα φάρμακα που μπορούν να δοθούν, στη «συνταγή» εντάσσεται συνήθως και η σισπλατίνη.
Για πολλούς γιατρούς το φάρμακο αυτό, το οποίο επιδρά στο DNA των καρκινικών κυττάρων, αποτελεί το λόγο για τον οποίο τα ποσοστά ίασης του καρκίνου των όρχεων είναι τόσο υψηλά.
Φυσικά, υπάρχουν και οι παρενέργειες. Επειδή η χημειοθεραπεία είναι σχεδιασμένη να επιτίθεται σε κύτταρα που πολλαπλασιάζονται με γοργούς ρυθμούς, υφίσταται επίθεση κάθε σημείο του οργανισμού με παρόμοια κύτταρα. Ετσι, οι ασθενείς χάνουν τα μαλλιά τους, αποκτούν ευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνεται η παραγωγή σπέρματος στον όρχι που έχει απομείνει. Φυσικά, επειδή η χορήγησή της είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, οι γιατροί τη θεωρούν το καλύτερο όπλο τους για τη νόσο.
Εφόσον ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση στους λεμφαδένες, η εντοπισμένη ακτινοβόληση είναι πιθανή αντιμετώπιση. Οι περισσότεροι γιατροί όμως προτιμούν τη χειρουργική απομάκρυνσή τους. Πρόκειται για επέμβαση που μπορεί να διαρκέσει από 2-6 ώρες και κατά τη διάρκειά της απομακρύνονται οι «κρυμμένοι» -πίσω από τους νεφρούς- λεμφαδένες. Οι χειρουργοί, που πραγματοποιούν αυτή την επέμβαση, προσέχουν πολύ να μην καταστρέψουν ένα νεύρο, το οποίο ελέγχει την εκσπερμάτιση. Η καταστροφή του έχει αποτέλεσμα το σπέρμα να κατευθύνεται στην ουροδόχο κύστη και όχι στο πέος. Οσο επιτυχής και αν είναι η επέμβαση, οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται δυσφορία για τους επόμενους μήνες (έως και τα επόμενα δύο χρόνια) και να έχουν πρόβλημα εκσπερμάτισης.
Αποφασιστική τομή
Τρεις εβδομάδες μετά το τηλεφώνημα, ο Δημήτρης ήταν πάλι στο χειρουργικό τραπέζι. Ο μεικτός καρκίνος του τον κατέτασσε στην κατηγορία των ασθενών, για τους οποίους η χειρουργική αφαίρεση των λεμφαδένων είναι η συνιστώμενη αγωγή. Αλλά και ο ίδιος προτιμούσε την επέμβαση από τη χημειοθεραπεία και τις παρενέργειές της. Η επέμβαση του Δημήτρη διήρκεσε 5 ώρες, αλλά ήταν η μετεγχειρητική περίοδος που θα ήθελε να ξεχάσει. «Για μέρες μετά την επέμβαση δεν μπορούσα να σταθώ όρθιος, χωρίς να αισθάνομαι ότι όλα τα όργανά μου άλλαζαν θέση. Ηξερα όμως ότι είχα καθαρίσει, ότι ο καρκίνος ήταν για μένα παρελθόν».
Πράγματι, η επέμβαση είχε απαλλάξει τον Δημήτρη από τον καρκίνο. Επειδή όμως υπάρχει πιθανότητα -της τάξεως του 15%- να αναπτύξει καρκίνο και στον άλλο όρχι, θα πρέπει να εξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Οσο για το… άλλο θέμα, επτά μήνες μετά την επέμβαση η δυνατότητα εκσπερμάτισης επανήλθε και η Αμαλία έμεινε έγκυος στο δεύτερο παιδί τους. «Το κάναμε με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο», λέει ο Δημήτρης κρατώντας την κόρη του στην αγκαλιά του…
Κάνε τη Δική σου Εξέταση
Ξέχνα τον καθαρισμό του πίσω μέρους των αυτιών! Καλά, μην ξεχάσεις να καθαρίσεις τα αυτιά σου, να κόψεις τα νύχια σου, να ξεβγάλεις καλά τα μαλλιά σου, να τα στεγνώσεις. Αυτά είναι τα βασικά. Πρέπει, όμως, ανά τακτά χρονικά διαστήματα να εξετάζεις και τους όρχεις σου. Κράτησέ τους απαλά στα δάχτυλά σου και γύρισέ τους αναζητώντας εξογκώματα και ανώμαλη ανάπτυξη. Επειδή ο καρκίνος των όρχεων στα πρώτα στάδια μπορεί να μη δώσει ορατά σημάδια, ακόμα και η αίσθηση ενός βάρους, ή μιας διαφοράς στο μέγεθος, θα πρέπει να σε στείλει στο γιατρό, λέει ο Laurene Ross, καθηγητής ουρολογίας του Πανεπιστημίου του Ιλινόις.
MH
